Copyriht © 2011 PcDr SysDba - SQL Fonksiyonları

SQL FONKSİYONLARI

SQL Server'da Fonksiyonlar, hesaplamalarda ve özellikle sistem hakkında bilgi almada yaygın olarak kullanılan araçlardır. Transact-SQL (T-SQL) programlama dilinde değişik kategorilerle adlandırılan fonksiyonlar vardır. Bunlardan en yaygını veriler üzerinde işlem yapan toplama ya da gruplama olarak adlandırabileceğimiz aggregate fonksiyonlarıdır.

A. GRUPLAMA FONKSİYONLARI

Gruplama (aggregate) fonksiyonları bir dizi değer üzerinde hesaplama yaparlar ve bir sonuç değer döndürürler. Toplama ya da gruplama fonksiyonları olarak adlandırabileceğimiz bu fonksiyonlar genellikle GROUP BY deyimi ile kullanılırlar.

Gruplama fonksiyonları aşağıdaki ifadeler içinde kullanılabilirler.

· SELECT deyiminin listesinden (bir subquery olarak)

· Bir COMPUTE ya da COMPUTE BY sözcüğü ile.

· Bir HAVING sözcüğü ile.

Transact-SQL programlama dilinde şu aggregate fonksiyonları kullanılır:

· AVG

· COUNT

· GROUPING

· MAX

· MIN

· SUM

· STDEV

· STDEVP

· VAR

· VARP

NOT: Bu dokümanlar Faruk Çubukçu tarafından hazırlanmıştır. Bütün hakları saklıdır. Ticari olarak kullanılamaz. Bakınız: www.farukcubukcu.com

Adı geçen ve telif haklı olan ürünler bilgi amaçlı olarak kullanılmıştır.

AVG (T-SQL) Fonksiyonu

Bir grup içindeki değerlerin ortalamasını döndürür. Null değerler dikkate alınmaz.

Kullanım Biçimi:

AVG([ALL | DISTINCT] ifade)

Argümanları:

ALL

Ortalama fonksiyonunu bütün değerlere uygular.

DISTINCT

İşlemin her tek değer için uygulanacağını belirtir. Diğer bir deyişle tekrar eden değerlerin yerine birisi kullanılır.

ifade

Sayısal bir değeri olan ifade ya da kolon adı.

Örnek:

Aşağıdaki örnekte satış miktarları toplanmakta ve ortalaması alınarak iki ayrı sonuç değeri verilmektedir:

USE Northwind

SELECT AVG(quantity), SUM(quantity)

FROM [OrderDetails]

COUNT (T-SQL) Fonksiyonu

Bir grup içindeki eleman sayısını verir.

Kullanım Biçimi:

COUNT({[ALL | DISTINCT] ifade] | *})

Argümanları:

ALL

Fonksiyonunu bütün değerlere uygular.

DISTINCT

İşlemin her tek değer için uygulanacağını belirtir. Diğer bir deyişle tekrar eden değerlerin yerine birisi kullanılır.

ifade

Bir ifade ya da kolon adı.

Bir tablodaki bütün satırların sayısını döndürmek için kullanılır. COUNT(*) herhangi bir paratmetre ile kullanılmaz ve DISTINCT ile kullanılmaz.

COUNT(*) ile null ve tekrar eden değerler dahil bütün elemanlar sayılır.

Örnek:

Aşağıdaki örnekte ürünler tablosundaki ürünler sayılır. DISTINCT ile tekrara izin verilmez.

USE Northwind

SELECT COUNT(DISTINCT productname)

FROM products

MAX (T-SQL) Fonksiyonu

İfade içindeki maksimum değeri döndürür.

Kullanım Biçimi:

MAX([ALL | DISTINCT] ifade)

Argümanları:

ALL

Fonskiyonunu bütün değerlere uygular.

MIN (T-SQL) FOnksiyonu

İfade içindeki minimum değeri döndürür.

Kullanım Biçimi:

MIN([ALL | DISTINCT] ifade)

Argümanları:

ALL

Fonskiyonunu bütün değerlere uygular.

Örnek:

Aşağıdaki örnekte en küçük satış adedi elde edilmektedir:

USE Northwind

SELECT MIN(quantity)

FROM [OrderDetails]

SUM Fonksiyonu

Değerlerin toplamlarını verir. SUM fonksiyonu sadece sayısal alanlarda kullanılır.

Kullanım Biçimi:

SUM ([ALL | DISTINCT] ifade)

Argümanları:

ALL

Toplama (aggregate) fonksiyonunu bütün değerlere uygular. ALL seçeneği varsayım olarak kullanılır.

DISTINCT

SUM fonksiyonunu tek değerlerin (unique) toplamını vermesini sağlar.

İfade

Bir sabit, bir kolon, fonksiyon ya da bir aritmetik işlem.

Örnek:

USE pubs

-- Satır toplamları

SELECT type, price, advance

FROM titles

ORDER BY type

COMPUTE SUM(price), SUM(advance) BY type

B. TARİH VE ZAMAN FONKSİYONLARI (T-SQL)

Bu fonksiyonlar tarih (date) ve zaman (time) üzerinde işlemler yapmayı sağlar. Tarih ve zaman fonksiyonları şunlardır:

· DATEADD

· DATEDIFF

· DATENAME

· DATEPART

· DAY

· GETDATE

· MONTH

· YEAR

· CONVERT

DATEADD

Belli bir tarihin üzerine değer eklenerek yeni bir tarih değeri üretir.

Kullanım biçimi:

DATEADD ( tarihkısmı, sayı, tarih)

Argümanları:

Tarih kısmı

Tarih Parçası	Kısaltması
Year	yy, yyyy
Quarter	qq, q
Month	mm, m
Dayofyear	dy, y
Day	dd, d
Week	wk, ww
Hour	hh
Minute	mi, n
Second	ss, s
Millisecond	ms

sayı

Tarih kısmını artırmak için kullanılan değer.

tarih

Tarih değerini döndüren tarih bilgidi.

Örnekler:

Yayın tarihinin 30 gün sonrası:

USE pubs

GO

SELECT DATEADD(day, 30, pubdate)

FROM titles

GO

Örnek: Son on gün içinde yapılan siparişler:

SELECT ord_num, ord_date
FROM sales
WHERE
(ord_date >=
DATEADD(day, -10, GETDATE()))

DATEDIFF

İki tarih arasındaki gün sayısını verir.

Kullanımı:

DATEDIFF ( Tarih parçası, başlangıç tarihi, bitiş tarihi)

Argümanları:

Tarih parçası

Tarih Parçası	Kısaltması
Year	yy, yyyy
Quarter	qq, q
Month	mm, m
Dayofyear	dy, y
Day	dd, d
Week	wk, ww
Hour	hh
Minute	mi, n
Second	ss, s
millisecond	Ms

Örnek: Şu anki tarih ile yayın tarihi arasındaki fark:

USE pubs

GO

SELECT DATEDIFF(day, pubdate, getdate())

FROM titles

GO

DATEPART (T-SQL)

Belirtilen tarihin istenen parçasına karşılık olarak bir tamsayı döndürür.

Kullanım Biçimi:

DATEPART(tarihparçası, tarih)

Argümanları:

Tarih parçası

Tarih bilgisinin bir kısmını ifade eden bilgi.

Tarih bölümü	Kısaltma
year	yy, yyyy
quarter	qq, q
month	mm, m
dayofyear	dy, y
day	dd, d
week	wk, ww
weekday	Dw
hour	Hh
minute	mi, n
second	ss, s
millisecond	Ms

Örnek:

Aşağıdaki örnekte şu anki tarihin karşılık geldiği ay adı ve ay numarası bulunmaktadır:

SELECT GETDATE()

Tarihi verir:

SELECT DATEPART(month, GETDATE())

Ayı verir:

DAY (T-SQL)

Bir tarih bilgisinin gün kısmını verir.

Kullanım Biçimi:

DAY(tarih)

Argümanları:

tarih

datetime ya da smalldatetime tarih bilgisi.

Aşağıdaki örnekte verilen tarihin gün kısmı verilmektedir:

SELECT DAY('26/03/1999') AS 'Gün'

Sonuç:

Gün
------------
26

MONTH (T-SQL)

Bir tarih bilgisinin ay kısmını verir.

Kullanım Biçimi:

MONTH(tarih)

Argümanları:

tarih

datetime ya da smalldatetime tarih bilgisi.

Aşağıdaki örnekte verilen tarihin ay kısmı verilmektedir:

SELECT MONTH('26/03/1999') AS 'Ay'

Sonuç:

Ay
------------
03

YEAR (T-SQL)

Bir tarih bilgisinin yıl kısmını verir.

Kullanım Biçimi:

YEAR(tarih)

Argümanları:

tarih

D. KARAKER FONKSİYONLARI

String (karakter) alanları işlemek için yaygın kullandığımız fonksiyonlar bu alana girer. Transact-SQL dilinde kullanılan bazı karakter fonksiyonları şunlardır:

ASCII
CHAR
CHARINDEX
DIFFERENCE
LEFT
LEN
LOWER
LTRIM
NCHAR
REPLICATE
REVERSE
SUBSTRING
QUOTENAME
STUFF
REPLACE
STR
SOUNDEX
PATINDEX
SPACE
RIGHT
RTRIM
UPPER
UNICODE

ASCII

Bir karakter ifadenin en soldaki değerinin ASCII kodunu döndürür.

Kullanımı:

ASCII ( karakter ifade)

Karekter ifade char ya da varchar türündedir.

Döndürdüğü tür: Int

Örnek:

Bizim Ev cümlesinin bütün karakterlerinin ASCII değerini döndürür:

SET TEXTSIZE 0

SET NOCOUNT ON

-- değişkenoluştur.

DECLARE @konumint, @karakterchar(15)

-- değişkenlere ilk değerver.

SET @konum= 1

SET @karakter= 'BizimEv'

WHILE @konum<= DATALENGTH(@karakter)

   BEGIN

   SELECT ASCII(SUBSTRING(@karakter, @konum, 1)),

      CHAR(ASCII(SUBSTRING(@karakter, @konum, 1)))

    SET @konum= @konum + 1

END

SET NOCOUNT OFF

GO

CHARINDEX

Bir karakter dize içinde belirtilen bir ifadenin (karakterin) başlangıç konumunu döndürür.

Kullanımı:

CHARINDEX ( ifade1, ifade2[ , başlangıç konumu] )

İfade1: aranacak karakterleri belirtir.

İfade2: İfade1'deki karakterlerin aranacağı karakterleri belirtir.

Başlangıç konumu ise aramanın başlanacağı konumu belirtir.

Döndürdüğü tür: Int

İfadelerden birisi NULL ise CHARINDEX fonksiyonu NULL değerini döndürür. İfade1, İfade2 içinde bulunamazda 0 değeri döner.

Örnek: ADI alanında BOYASI sözcüğünün başladığı konumu döndürür.

SELECT CHARINDEX('BOYASI', adi)

FROM urun

-- aramaiçinbaşlangıkçkonumubelirtmekistersek

SELECT CHARINDEX('BOYASI', adi, 5)

FROM urun

Yalnızca adlar listesi:

select left (adi,charindex(' ', adi)) from cariana

LEFT

Bir karakter dizesinin sol taraftan belirtilen sayı kadar keser.

Kullanımı:

LEFT ( karakter dize, tarmsayı)

Örnek: Adların soldan beş karakteri:

USE ornek

GO

SELECT LEFT(adi, 5)

FROM cariana

ORDER BY kodu

GO

LEN

Dize verinin uzunluğunu döndürür.

Kullanımı:

LEN ( karakter dize)

Örnek: Adı alanının uzunluğu:

SELECT LEN(adi) AS 'Uzunluk'

FROM cariana

use ornek

select substring (adi,charindex(' ',adi)+1,(len(adi)-charindex(' ',adi))) from cariana

-- soyadını ayırmak

LTRIM

Önündeki boşlukları siler.

Kullanımı:

LTRIM ( karakter dize)

RIGHT

Belirtilen dizenin sağ tarafından keser.

Kullanımı:

RIGHT ( karakter dizesi, tamsayı)

Arguments

Örnek:

Adı alanını sağlan 10 karakteri:

SELECT RIGHT(adi, 10)

FROM cariana

RTRIM

Karakter dizesinin arkasındaki boşlukları kaldırır.

Kullanımı:

RTRIM ( karakter dize)

Örnek: Bir alan güncelleme:

update deneme

set alan1 = rtrim(alan1) + rtrim('a')

STUFF

Belirtilen uzunluktaki karakterleri siler ve yerine belirtilen diğer karakterleri ekler.

Syntax

STUFF ( karaker dize, başlangıç, uzunluk, karakter dize)

Örnek:

use ornek

SELECT STUFF(tel, 7, 1, '8') from cariana

-- telefon numarasında 7 karakteri 9 ile değiştirmek

SUBSTRING

Bir karakter dizesinin içinden belli karakterleri seçer.

Kullanımı:

SUBSTRING ( karakter dize, başlangıç, uzunluk)

Örnek:

Adı alanının içinde üçüncü karakter başlayım 4 tane karakteri döndürmek:

SELECT SUBSTRING(adi, 3, 4)

FROM cariana

Adı soyadıalanındansoyadınıçekmek:

select substring (adi,charindex(' ',adi)+1,(len(adi)-charindex(' ',adi))) from cariana

GÖZDEN GEÇİRME

1. SQL Dili fonksiyonlarının sınıflarını açıklayınız.

2. Bir alanın soldan üç karakterini seçmek için hangi fonksiyonları kullanabiliriz.